[Ebook] Chương trình tái định cư, Sinh kế và Phát triển dân tộc thiểu số

Dự án thủy điện Trung Sơn sẽ tạo ra những tác động tích cực về kinh tế xã hội đối với toàn bộ xã hội Việt Nam. Dự án sẽ góp phần đáp ứng nhu cầu điện năng, góp phần phát triển kinh tế. Người dân thuộc tỉnh Thanh Hóa sống ở phía hạ lưu đập sẽ được hưởng lợi từ việc chống lũ của dự án. Tuy nhiên, dự án cũng đòi hỏi phải có kế hoạch tái định cư cho một bộ phận người dân địa phương. Đồng thời nó cũng tạo ra nguy cơ tác động tiêu cực về mặt xã hội khác, đặc biệt là đối với sức khỏe, sinh kế và văn hóa của người dân địa phương. Đối tượng người dân bị ảnh hưởng chủ yếu sống ở các xã vùng sâu vùng xa, đời sống còn khó khăn và hầu hết đều là đồng bào dân tộc thiểu số.

Với bất kỳ dự án nào có quy mô và tính phức tạp như dự án thủy điện Trung Sơn thì việc triển khai các hạng mục thường được chia thành các giai đoạn. Đối với Trung Sơn, đường vào công trường dài 22km phải được xây dựng trước tiên để cho phép vận chuyển vật liệu và máy móc xây dựng đến tuyến đập. Sau đó, đập và hạng mục của công trình chính sẽ được xây dựng cùng với đường dây cấp điện thi công. Tiếp đó, một đường dây truyền tải để đưa truyền tải điện từ nhà máy tới lưới điện quốc gia sẽ được xây dựng. Thực hiện tích nước hồ chứa và vận hành nhà máy.

Mỗi giai đoạn thực hiện trong 3 giai đoạn chính có những tác động cụ thể riêng và chúng được giải quyết theo những công cụ tái định cư riêng. Theo ước tính hiện tại, tổng số có 7.546 người thuộc 1.691hộ gia đình sẽ bị ảnh hưởng bởi toàn bộ dự án. Trong số đó, ước tính có 1.944 người thuộc 486 hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi đường vào công trường, 5.602 người thuộc 1.205 hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi việc xây dựng đập chính và các công trình gắn liền với đập, hồ chứa, và tác động thượng lưu của hồ chứa và tác động hạ lưu. Hiện chưa ước tính về số hộ bị ảnh hưởng bởi đường dây điện.