Ghe ngo - Sự hội tụ những yếu tố tâm linh

Từ buổi sơ khai tạo lập, người Khơme, cũng như nhiều dân tộc khác ở Nam Bộ, sống chủ yếu bằng nguồn thực phẩm săn bắt và hái lượm. Dần về sau, họ biết chế tạo các công cụ sản xuất, cũng như gieo trồng lúa gạo và chăn nuôi gia súc gia cầm. Do tập quán sản xuất nông nghiệp nên họ có lối sống định cư, gắn bó, tôn trọng, hài hòa với thiên nhiên. Nghề nông phụ thuộc chặt chẽ vào trời đất, sông nước, khí hậu, nên trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong các phong tục, lễ hội truyền thống, người Khơme luôn thực hành những nghi lễ liên quan đến đất, trời, sông nước, đến nghề nông truyền thống của mình. Do ảnh hưởng Phật giáo, nên người Khơme Nam Bộ từ lúc mới lọt lòng cho đến khi từ giã cuộc đời đều gắn liền với ngôi chùa. Mỗi chiếc ghe ngo là do một ngôi chùa, đại diện cho một hay nhiều phum sóc người Khơme, tạo ra và tham gia tranh tài. Do đó, sự thắng bại giữa các ghe ngo thực chất là sự thắng bại giữa các chùa, giữa những phum, sóc với nhau. Sự thành bại của ghe ngo trong hội đua còn là niềm vinh dự, là tiếng thơm của ngôi chùa, của một địa phương tham gia thi đấu. Ghe ngo ngày xưa là một chiếc thuyền độc mộc, làm từ một thân cây khoét ruột.

Dương Thị Ngọc Tú
>> Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật, số 2-2012 (332)