[Tham luận] Vấn đề xóa mù chữ vùng dân tộc thiểu số: Suy nghĩ về trường hợp bản người Mông Pú Tửu huyện Mường Ảng tỉnh Điện Biên

Pú Tửu là một bản thuần dân tộc Mông thuộc xã Ẳng Tở huyện Mường Ảng tỉnh Điện Biên. Đây là bản dân tộc thiểu số nằm cách trung tâm thị trấn huyện khoảng 10 km đường núi và kinh tế của bản đang ở tình trạng tư cung tự cấp. Cộng đồng người Mông ở đây là những người dân có sinh hoạt tôn giáo đạo Tin Lành.

Dựa vào tiêu chí xác định chuẩn “xóa mù chữ” theo các Quyết định và Thông của Bộ GD và ĐT Việt Nam từ năm 1956 đến năm 2008, vào tháng 1 năm 2013, chúng tôi đã nghiên cứu kết quả “xóa mù chữ” ở địa bàn này. Số liệu khảo sát cho thấy ở Pú Tửu, chỉ có 60,36% số người được phỏng vấn là đã “xóa mù chữ thực tế” tiếng phổ thông (tiếng Việt); trong khi đó có tới khoảng 99% cư dân đã “xóa mù chữ thực tế” tiếng mẹ đẻ (tiếng Mông). Lý do của kết quả xóa mù chữ thực tế tiếng mẹ đẻ cao như vậy, theo quan sát của chúng tôi, là nhờ có tác động của việc người dân tộc Mông ở đây dùng Kinh Thánh bằng chữ Mông trong sinh hoạt tôn giáo.

Hiện tượng này đặt ra một thực tế cần được chú ý trong việc thực hiện chính sách của Nhà nước ở vùng dân tộc thiểu số. Đó là, trong hoạt động PCGDTH-XM nên chăng chúng ta phải bổ sung hay lựa chọn cách thức(hoặc biện pháp) phù hợp với điều kiện văn hóa - xã hội cho thích ứng theo từng địa bàn. Đồng thời, trong hoạt động PCGDTH-XM, có một vấn đề quan trọng là vấn đề chữ viết bằng tiếng mẹ đẻ của người dân tộc thiểu số. Từ kết quả khảo sát thực địa về thực trạng “xóa mù chữ thực tế” tiếng phổ thông (tiếng Việt) và tiếng mẹ đẻ (tiếng Mông) qua tác động của việc sinh hoạt tôn giáo ở bản thuần người Mông Pú Tửu, bài viết sẽ nêu lên một vài trao đổi thực tiễn về vấn đề này.

Trần Trí Dõi, 2013

File DOC - Download:
http://www.mediafire.com/?9bevu6zx6c5vjr2

>> Tọa đàm khoa học Quốc tế "Tôn giáo và văn hóa: một số vấn đề lý luận và thực tiễn" (25-26/10/2013, tại Hà Nội)