Người có uy tín, tiêu biểu trong cộng đồng các dân tộc
thiểu số ở nước ta được hình thành một cách tự nhiên, phát triển theo từng thời
kỳ với những hình thức rất đa dạng, tuỳ thuộc vào đặc điểm văn hoá của từng dân
tộc, từng nhóm dân tộc cụ thể, nhằm đáp ứng được những đòi hỏi của thực tế cuộc
sống cộng đồng. Trong xã hội truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số,
từng cộng đồng dân tộc đã hình thành những tập tục và có yêu cầu tự quản được
lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, được mọi người tự giác chấp hành, và
ở nhiều nơi đã trở thành “Luật tục”. Cộng đồng suy cử ra những người am hiểu
luật tục của ông bà, tổ tiên mình để điều hành hoạt động của cộng đồng, những
người này là các già làng, trưởng bản, trưởng các dòng họ... Họ đóng vai trò
như là người “Thủ lĩnh”, thực hiện mối giao tiếp giữa con người với con người
trong cộng đồng. Đây là những người có khả năng vận dụng những phong tục, tập
quán để giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh trong đời sống cộng đồng.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc giải phóng dân tộc cũng đã hình thành
những thế hệ cán bộ là người dân tộc thiểu số tiêu biểu cho tầng lớp trí thức
dân tộc. Họ đã có nhiều cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng
đất nước, tiêu biểu như các đồng chí Hoàng Văn Thụ, Hoàng Đình Dong, Đinh Núp,
Y Ngông Niê KĐam, Nông Quốc Chấn, Bàn Tài Đoàn... Bên cạch đó những anh hùng,
liệt sĩ, những bà mẹ Việt Nam
Hiện nay, vai trò của một số già làng, trưởng bản, trưởng
dòng họ và người có uy tín, tiêu biểu trong các thời kỳ trước đã bị hạn chế do
tuổi cao, sức yếu, tuy vậy họ vẫn được cộng đồng tôn trọng vì những thành tích
quá khứ và tuổi tác, được cộng đồng tin theo trong một phạm vi nhất định vì có
những kinh nghiệm như hiểu biết tập tục và những nghi thức cộng đồng, giải
quyết những xích mích nội bộ theo truyền thống. Đồng thời, trong quá trình phát
triển kinh tế - xã hội, nội bộ mỗi cộng đồng dân tộc thiểu số lại xuất hiện một
lớp người tiêu biểu mới có trình độ học vấn, am hiểu khoa học kỹ thuật, mạnh
dạn đi đầu trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, biết cách làm giàu, được cộng đồng
tín nhiệm, suy tôn, dẫn dắt quần chúng trong việc phát triển sản xuất, xoá đói
giảm nghèo, làm giàu chính đáng... Đó là tầng lớp trí thức, văn nghệ sĩ, những
nhà giáo, thầy thuốc, những nhà sản xuất kinh doanh giỏi, những cán bộ lãnh đạo
các cấp có uy tín ở Trung ương, ở tỉnh, huyện và đặc biệt là đội ngũ cán bộ tại
địa phương, những người luôn vì lợi ích của cộng đồng, với mong muốn dân tộc
mình, quê hương mình ngày càng tiến bộ, phát triển. Do đó, vai trò của người có
uy tín, tiêu biểu cũ cùng với người có uy tín, tiêu biểu mới đang thực sự phát
huy tác dụng trong mỗi cộng đồng. Đồng bào tự hào về những người tiêu biểu thế
hệ trước và tự hào cả về những người tiêu biểu thế hệ mới đang đi đầu trong mọi
lĩnh vực xây dựng đời sống xã hội.
Có thể nói, người có uy tín, tiêu biểu trong cộng
đồng các dân tộc thiểu số nước ta rất đa dạng, có khả năng đáp ứng được mọi đòi
hỏi phức tạp của cuộc sống trên địa bàn dân cư mà họ sinh sống. Họ có sức lan
toả và có ảnh hưởng đến cộng đồng. Muốn phát huy vai trò của họ, Mặt trận các
cấp phải làm thế nào để xây dựng, bồi dưỡng, sử dụng có hiệu quả, phù hợp với
đặc điểm của từng dân tộc, từng nhóm dân tộc ở các vùng, miền khác nhau?
Chính vì vậy, việc phát huy một cách tối đa vai trò của
những người có uy tín, tiêu biểu trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, để đưa
ánh sáng văn hoá của Đảng đến với vùng sâu, vùng xa, vùng còn gặp nhiều khó
khăn, vận động bà con phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, giữ gìn bản sắc
văn hoá dân tộc, kết hợp hài hoà giữa luật tục và luật pháp, giữa truyền thống
và hiện đại, thực hiện tốt các hoạt động tự quản tại cơ sở, xây dựng qui ước,
hương ước trong từng cộng đồng dân cư... giúp chúng ta thực hiện các chính sách
lớn của Đảng và Nhà nước như: định canh, định cư, sinh đẻ có kế hoạch, xoá đói
giảm nghèo, xoá bỏ những hủ tục lạc hậu chống lại âm mưu lợi dụng vấn đề tôn
giáo, dân tộc để chống phá cách mạng... là rất cần thiết. Để thực hiện tốt chức
năng, nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, Uỷ ban Mặt trận các cấp cần phối hợp
chặt chẽ với các cấp chính quyền và các tổ chức thành viên làm tốt công tác
phát hiện, bồi dưỡng, nêu gương những người có uy tín, người tiêu biểu trong
đồng bào dân tộc thiểu số bằng những việc làm cụ thể sau:
Một là: Xây dựng tiêu chí người có uy tín, tiêu biểu trong
đồng bào các dân tộc thiểu số ở mỗi địa phương trên cơ sở các tiêu chuẩn như:
được cộng đồng suy tôn; có năng lực, kinh nghiệm tập hợp quần chúng; bản thân
và gia đình gương mẫu, biết chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng
của tập thể và nhân dân; là chỗ dựa quan trọng của cấp uỷ, chính quyền, Mặt
trận và các tổ chức đoàn thể các cấp trong việc tuyên truyền, vận động, tổ chức
đồng bào các dân tộc thiểu số chấp hành tốt các chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tham gia phát triển kinh tế - xã hội,
bảo đảm an ninh, quốc phòng và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Hai là: Có kế hoạch xây dựng, bồi dưỡng kiến thức cho đội
ngũ những người có uy tín, tiêu biểu thông qua việc cung cấp thông tin về tình
hình thời sự chính trị, kinh tế - xã hội ở địa phương, về âm mưu, thủ đoạn hoạt
động của các thế lực thù địch và các phần tử xấu lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn
giáo chống phá cách mạng để họ hiểu và tự giác tuyên truyền, giải thích cho
quần chúng.
Ba là: Định kỳ Mặt trận Tổ quốc các cấp tổ chức gặp mặt
những người có uy tín, tiêu biểu để thống nhất những nội dung tuyên truyền, vận
động đồng bào các dân tộc thực hiện tốt các chủ trương, đường lối chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ của địa phương về phát triển kinh
tế - xã hội, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, thực hiện tốt
cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”.
Bốn là: Căn cứ vào hoạt động thực tế của người có uy
tín, tiêu biểu ở địa phương cần kịp thời động viên, biểu dương, khen thưởng; tổ
chức cho họ đi tham quan các di tích lịch sử, văn hoá, các công trình lớn của
đất nước, qua đó phát huy vai trò tích cực của họ trong công tác tuyên truyền
vận động đồng bào các dân tộc thiểu số tích cực tham gia vào công cuộc xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc.
Năm là: Thường xuyên thăm hỏi, tặng quà người có uy
tín, tiêu biểu nhân ngày lễ tết, ốm đau, cứu trợ khi gặp khó khăn, khen thưởng
về vật chất và tinh thần khi có thành tích trong dịp tổng kết các phong trào
thi đua yêu nước. Quá trình vận động người có uy tín, tiêu biểu phải đặc biệt
chú ý đến công tác bảo vệ bản thân và gia đình họ, không để các phần tử xấu tác
động, đe doạ. Đối với người nhất thời có việc làm tiêu cực phải gần gũi đối
thoại, kiên trì vận động, phát huy mặt tích cực, hạn chế tiêu cực, tránh định
kiến, ứng xử thô bạo, gây bức xúc dẫn họ đến nghi ngờ, xa lánh hoặc đối lập với
chính quyền và Mặt trận.
Sáu là: Ban Thường trực Uỷ ban Mặt trận các tỉnh, thành phố
có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống cần xây dựng kế hoạch cụ thể để phối hợp
chặt chẽ với các cơ quan chức năng, định kỳ hàng năm phối hợp tổ chức hội nghị
biểu dương nhằm phát huy tốt vai trò của người có uy tín, tiêu biểu trong đồng
bào các dân tộc thiểu số.
Nhận rõ tầm quan trọng và thực hiện công tác vận động người
có uy tín, tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số sẽ góp phần quan trọng vào
việc phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn
xã hội ở mỗi địa phương và trong cả nước, phát huy truyền thống đoàn kết, yêu
nước của đồng bào các dân tộc thiểu số nhằm thực hiện tốt chính sách dân tộc
của Đảng và Nhà nước.
TRẦN ĐÌNH PHÙNG
Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Trung ương Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam
>> Tạp chí Mặt trận số 55 (5-2008)
No comments:
Post a Comment