Trả lời:
Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà
nước
Kinh tế nhà nước là thành phần
kinh tế dựa trên sở hữu nhà nước về tư liệu sản xuất, bao gồm các doanh nghiệp
nhà nước và tài sản nhà nước có thể đưa vào vòng chu chuyển kinh tế, như ngân
sách, ngân hàng nhà nước, các quỹ bảo hiểm nhà nước, quỹ dự trữ quốc gia, cơ sở
vật chất của quốc phòng, an ninh, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đất đai,
tải nguyên... Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân,
là nhân tố mở đường cho sự phát triển kinh tế, là lực lượng vật chất quan trọng
và công cụ để nhà nước định hướng và điều tiết vĩ mô nền kinh tế.
Đê xây dựng khu vực kinh tế
nhà nước thực sự giữ được vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, tạo sức mạnh vật
chất cần thiết để nhà nước có thực lực hữu hiệu làm chức năng định hướng, kinh
tế nhà nước cần tập trung phát triển trong những ngành, lĩnh vực trọng yếu như
kêt câu hạ tâng kinh tế, ngân sách tín dụng, ngân hàng, bảo hiểm, những cơ sở
sản xuất và thương mại dịch vụ then chốt, một số doanh nghiệp nhà nước, những
cơ sở có nhiệm vụ quan hệ đặc biệt đến quốc phòng - an ninh, có quy mô nói
chung thuộc loại vừa và lớn, công nghệ hiện đại, kinh doanh có hiệu quả của Nhà
nước.
Giải quyết đúng mối quan hệ
giữa quyền sở hữu của Nhà nước và quyền quản lý kinh doanh của các chủ thể là
doanh nghiệp nhà nước nhằm thực hiện hạch toán kinh doanh như những doanh
nghiệp thuộc các thành phần khác, cạnh tranh để phát triển, bảo toàn và tăng
thêm vốn nhà nước giao, làm ăn có lãi, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với
nhà nước.
Với các chủ thể kinh tế thuộc
kinh tế nhà nước hoạt động không vì mục đích lợi nhuận là chính (trường học,
bệnh viện, giao thông công cộng...), cần có chính sách, cơ chế riêng sao cho
vừa đảm bảo mục tiêu xã hội vừa sử dụng có hiệu quả cao trong các nguồn lực xã
hội.
Xác định rõ quyền hạn và trách
nhiệm của những doanh nghiệp mang tính độc quyền, hoặc những doanh nghiệp có
chức năng chính để điều chỉnh thị trường giá cả một sô mặt hàng thiết yếu nào
đó góp phần thực sự cho định hướng nền kinh tế.
Tiếp tục sắp xếp, bố trí lại
các doanh nghiệp nhà nước theo định hướng: khuyến khích, tạo điều kiện phát
triển hơn nữa những doanh nghiệp đang hoạt động tốt, có hiệu quả cao, chấn
chinh những doanh nghiệp còn yếu kém, xây dựng mới doanh nghiệp cần thiết.
Những doanh nghiệp không còn khả năng phục hồi có hiệu quả thì xử lý theo đúng
Luật Phá sản doanh nghiệp hoặc tìm kiếm những hình thức thích hợp.
Tích cực thực hiện cổ phần hóa
một bộ phận doanh nghiệp nhà nước. Ngoài những doanh nghiệp 100% vổn của Nhà
nước không được phép hoặc chưa cần thiết cổ phần hóa, những doanh nghiệp nhà nước
khác đều có thể cổ phần hóa theo nhiều mức độ khác nhau. Với những loại doanh
nghiệp này, nhà nước chỉ cần nắm tỷ lệ cổ phần cần thiết, phần còn lại được bán
rộng rãi cho người lao động tại doanh nghiệp hoặc cho tổ chức kinh tể, xã hội
và cá nhân ngoài doanh nghiệp để vừa tạo động lực nhằm huy động thêm vốn, vừa
mở rộng quy mô kinh doanh có hiệu quả cao.
Thực hiện các phương hưởng nói
trên vừa ngăn chặn khuynh hướng sai lầm coi nhẹ khu vực kinh tế nhà nước, muốn
tư nhân hóa tràn lan (tưởng như đó là cứu cánh để chuyển sang kinh tế thị
trường), vừa khắc phục khuynh hướng bảo thủ muốn duy trì toàn bộ xí nghiệp quốc
doanh, không mạnh dạn sắp xếp lại khu vực này cho phù hợp với hoàn cảnh mới.
Kinh tế nhà nước phát huy vai
trò chủ đạo trong nền kinh tế, là lực lượng vật chất quan trọng và là công cụ
để Nhà nước định hướng và điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Doanh nghiệp nhà nước
giữ những vị trí then chốt; đi đầu ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ; nêu
gương về năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế - xã hội và chấp hành pháp
luật.
Doanh nghiệp nhà nước kinh doanh trong lĩnh vực
thuần túy thua lỗ thì đóng vai trò chủ đạo hay không?
Cần hiểu đúng về vai trò chủ
đạo của KTNN với vai trò quan trọng của DNNN.
Mặc dù KTNN và DNNN có điểm
chung đều là phần tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản
lý, phục vụ lợi ích toàn dân. Tuy nhiên, việc đánh đồng tên gọi, nội hàm giữa
KTNN với DNNN không chỉ là sự nhầm lẫn đáng tiếc về hình thức tên gọi, mà còn
kéo theo sự ngộ nhận lớn hơn về đánh đồng vai trò của toàn thể với bộ phận,
thậm chí cả sự hiểu sai về chủ truơng, chính sách vĩ mô nhà nước về quản lý
kinh tế và hệ lụy khác.
Doanh nghiệp nhà nước là tổ
chức kinh tế do Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức quản lý, hoạt động
kinh doanh hoặc hoạt động công ích, nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế – xã
hội do Nhà nước giao. Doanh nghiệp nhà nước có hai loại: loại hoạt động kinh
doanh vì mục tiêu lợi nhuận, và loại hoạt động công ích không vì mục tiêu lợi
nhuận. Ngoài ra, còn có loại nằm giữa hai loại trên như những tổ chức kinh tế
đang quản lý, duy tu, bảo dưỡng cơ sở kinh tế hạ tầng (cầu, đường, sân bay, bến
cảng…).
Thực tế cũng cho thấy, vai trò
của khu vực KTNN được quy định bởi sự tồn tại tất yếu của KTNN trong nền kinh
tế của bất kỳ quốc gia nào. Hơn nữa, cần thấy rằng, vai trò chủ đạo của KTNN
cũng có sự điều chỉnh linh hoạt thích hợp với cơ chế thị trường và yêu cầu hội
nhập quốc tế sâu, rộng, đầy đủ và nghiêm túc của Việt Nam.
Như vậy đã nói đến vai
trò chủ đạo đối với nền kinh tế quốc dân là phải nói đến vai trò
của kinh tế nhà nước chứ không thể nói doanh nghiệp nhà nước giữ vai
trò chủ đạo. Doanh nghiệp nhà nước chỉ là một bộ phận của kinh tế
nhà nước nó có vai trò quan trọng đối với kinh tế nhà nước, nếu
doanh nghiệp nhà nước làm ăn phát đạt sẽ tạo điều kiện tốt cho kinh
tế nhà nước giữ được vai trò chủ đạo, ngược lại nếu nó làm ăn thua
lỗ thì nó sẽ góp phần làm cho kinh tế nhà nước khó giữ được vai
trò chủ đạo trong nền kinh tế.
No comments:
Post a Comment